Разговорный санскрит.
Из книги
संस्कृतवाक्यप्रबोधः
Автор: दयानन्द सरस्वती
Перевод с санскрита. Леонченко В.В.
Глава 1.
गुरुशिष्यवार्तालापप्रकरणम्
guruśiṣyavārtālāpaprakaraṇam
«Ученик и учитель»
| संस्कृत | ХИНДИ + РУССКИЙ | |
|---|---|---|
| भो शिष्य उत्तिष्ठ प्रातःकालो जातः । bho śiṣya uttiṣṭha prātaḥkālo jātaḥ । | हे शिष्य ! उठ, सवेरा हुआ ।
О, Ученик, просыпайся! Доброе утро! |
|
| उत्तिष्ठामि । uttiṣṭhāmi | उठता हूँ । Встаю. | |
| अन्ये सर्वे विद्यार्थिन उत्थिता न वा ?
anye sarve vidyārthina utthitā na vā ? |
और सब विद्यार्थी उठे वा नहीं ?
Не встали ли все другие жаждущие знаний? |
|
| अधुना तु नोत्थिताः खलु
adhunā tu notthitāḥ khalu |
अभी तो नहीं उठे हैं ।
сейчас еще не встали. |
|
| तानपि सर्वानुत्थापय | उन सब को भी उठा दे ।
все они должны быть подняты |
|
| सर्व उत्थापिताः | सब उठा दिये । все поднялись | |
| सम्प्रत्यस्माभिः किं कर्त्तव्यम् ?
sampratyasmābhiḥ kiṁ karttavyam ? |
इस समय हमको क्या करना चाहिये ?
что должно быть нами сделано? |
|
| आवश्यकं शौचादिकं कृत्वा सन्ध्यावन्दनम् ।
āvaśyakaṁ śaucādikaṁ kṛtvā sandhyāvandanam । |
आवश्यक शरीरशुद्धि करके सन्ध्योपासना ।
Обязательно умывшись и собравшись, нужно почтить Сандхйю- богиню утренней зори. |
|
| आवश्यकं कृत्वा सन्ध्योपासिताऽतः परमस्माभिः किं करणीयम् ? ।
āvaśyakaṁ kṛtvā sandhyopāsitā paramasmābhiḥ kiṁ karaṇīyam । |
आवश्यक कर्म करके सन्ध्योपासन कर लिया । इसके आगे हमको क्या करना चाहिये ?
Что надлежит сделать нам после почитания Сандхйи- богини зари? |
|
| अग्निहोत्रं विधाय पठत ।
agnihotraṁ vidhāya paṭhata । |
अग्निहोत्र करके पढ़ो ।
Прочесть (выполнить) правильную агнихотру (обряд призывания, почтения Агни) |
|
| पूर्वं किं पठनीयम ?
pūrvaṁ kiṁ paṭhanīyam |
पहिले क्या पढ़ना चाहिये ?
что я должен прочесть (выучить, сделать) в первую очередь? |
|
| वर्णोच्चारणशिक्षामधीध्वम् ।
varṇoccāraṇaśikṣāmadhīdhvam । = varṇa uccāraṇa śikṣām adhīdhvam । |
वर्णोच्चारणशिक्षा को पढ़ो ।
Вами должен быть исполнен (выучен, повторен, спет) алфавит. |
|
| पश्चात्किमध्येतव्यम् ?
Paścātkimadhyetavyam? = paścāt kim adhyetavyam ? |
पीछे क्या पढ़ना चाहिये ?
что должно быть изучено мною потом? |
|
| किंचित्संस्कृतोक्तिबोधः क्रियताम् ।
kiṁcitsaṁskṛtoktibodhaḥ kriyatām । = kiṁcit saṁskṛta uktibodhaḥ kriyatām । |
कुछ संस्कृत बोलने का ज्ञान किया जाय ।
следует изучить некоторые санскритские высказывания |
|
| पुनः किमभ्यसनीयम् ?
punaḥ kimabhyasanīyam ? = punaḥ kim abhyasanīyam ? |
फिर किसका अभ्यास करना चाहिये ?
какие упражнения должны быть выполнены? |
|
| यथायोग्यव्यवहारानुष्ठानाय प्रयुतध्वम् ।
yathāyogyavyavahārānuṣṭhānāya prayutadhvam = yathā yogya vyavahāra anuṣṭha anaya prayutadhvam |
यथोचित व्यवहार करने के लिये प्रयत्न करो ।
вам следует придерживаться благонравного поведения |
|
| कुतोऽनुचितव्यवहार कर्तुर्विद्यैव न जायते ।
kuto.nucitavyavahāra karturvidyaiva na jāyate । |
क्योंकि उल्टे व्यवहार करनेहारे को विद्या ही नहीं होती ।
не рождается знание при ненадлежащем усердии и правильном поведении |
|
| को विद्वान् भवितुर्महति ?
ko vidvān bhaviturmahati ? |
कौन मनुष्य विद्वान् होने के योग्य होता है ?
как же стать великим ученым? |
|
| यः सदाचारी प्राज्ञः पुरुषार्थी भवेत् ।
yaḥ sadācārī prājñaḥ puruṣārthī bhavet । |
जो सत्याचरणशील, बुद्धिमान्, पुरुषार्थी हो ।
прозорливцем да будет тот, что прилежен, целеустремлен и благонравен. |
|
| कीदृशादाचार्याधीत्य पण्डितो भवितुं शक्नोति ?
kīdṛśādācāryādhītya paṇḍito bhavituṁ śaknoti |
कैसे आचार्य से पढ़ के पण्डित हो सकता है ?
Какие воззрения, науки, изучал учитель, чтобы стать столь мудрым? |
|
| अनूचानतः ।
anūcānataḥ । |
पूर्ण विद्वान वक्ता से ।
во всём следовал своему учителю; стал знатоком вед и веданг, так что может их повторить; следовал принципам истинного благонравия. |
|
| अथ किमध्यापयिष्यते भवता ?
atha kimadhyāpayiṣyate bhavatā? |
अब आप इसके अनन्तर हमको क्या पढ़ाइयेगा ?
и так, чему Вы научите нас? |
|
| अष्टाध्यायी महाभाष्यम् ।
aṣṭādhyāyī mahābhāṣyam । |
अष्टाध्यायी और महाभाष्य ।
восьми великим комментариям- грамматике Панини. |
|
| किमनेन पठितेन भविष्यति ?
kimanena paṭhitena bhaviṣyati |
इसके पढ़ने से क्या होगा ?
что будет после того, как мы изучим это? |
|
| शब्दार्थसम्बन्धविज्ञानम् ।
śabdārthasambandhavijñānam । |
शब्द अर्थ और सम्बन्धों का यथार्थबोध ।
изучение смысла слов, их настоящее значение, этимология. |
|
| पुनः क्रमेण किं किमध्येतव्यम् ?
punaḥ krameṇa kiṁ kimadhyetavyam |
फिर क्रम से क्या–क्या पढ़ना चाहिये ?
что следует изучить далее, следуя порядку изучения? |
|
| शिक्षाकल्पनिघण्टुनिरुक्तछन्दोज्योतिषाणि वेदानामङ्गानि मीमांसावैशेषिक न्याययोगसांख्य वेदान्तानि उपाङ्गानि आयुर्धनुर्गान्धर्वार्थान् उपवेदान् ऐतरेय शतपथसामगोपथ ब्राह्मणान्यधीत्य ऋग्यजुस्सामाऽथर्ववेदान् पठत ।
śikṣākalpanighaṇṭuniruktachandojyotiṣāṇi vedānāmaṅgāni mīmāṁsāvaiśeṣika nyāyayogasāṁkhya vedāntāni upāṅgāni āyurdhanurgāndharvārthān upavedān aitareya śatapathasāmagopatha brāhmaṇānyadhītya ṛgyajussāmā paṭhata । |
शिक्षा, कल्प, निघण्टु, निरुक्त, छन्द और ज्योतिष वेदों के अंग । मीमांसा, वैशेषिक, न्याय, योग, सांख्य और वेदान्त उपाङ्ग । आयुर्वेद, धनुर्वेद, गान्धर्ववेद और अर्थवेद उपवेद । ऐतरेय, शतपथ, साम और गोपथ ब्राह्मण ग्रन्थों को पढ़के ऋग्वेद, यनुर्वेद, सामवेद और अथर्ववेद को पढ़ो ।
Кальпа, Нишханту (словарь синонимов), Нирукта (этимология), Чхандах (наука о стихосложении, стихотворных размерах, двоичном кодировании), астрономию, Веды вместе с ведагнгами, миманса и вайшешика, логика, йога и санкхя, веданта вместе с сопутствующими текстами,, медицина, военное искусство, искусство, экономика, айтарея, шатапатха, гопатха, сама брахманы и другие тексты; риг, яджур, сама, атхарва веды- вот то, что следует изучить. |
|
| एतत्सर्वं विदित्वा किं कार्य्यम् ?
etatsarvaṁ viditvā kiṁ kāryyam |
इन सबको जान के फिर क्या करना चाहिये ?
что следует нам делать после этого? |
|
| धर्मजिज्ञासाऽनुष्ठाने एतेषामेवाऽध्यापनं च ।
dharmajijñāsā eteṣāmevā ca । |
धर्म के जानने की इच्छा तथा उसका अनुष्ठान और इन्हीं को सर्वदा पढ़ाना ।
далее следует изучить законы природы, обряды и ритуалы… |
|
